Cái Tết buồn của công nhân lắp ráp iPhone

Hàng người bỏ đi kéo dài bằng chiều dài của một sân vận động.

Trên 100 công nhân Trung Quốc,áiTếtbuồncủacôngnhânlắpráty so ngoai hang anh những người từng lắp ráp và kiểm tra những chiếc iPhone đứng trước cổng số 7 của nhà máy Pegatron tại Changshuo để nhận khoản tiền trợ cấp trước khi rời đi. Họ từng hi vọng công việc tại nhà máy này sẽ giúp đủ tiền để có cuộc sống tốt đẹp hơn.

Đó là trước khi người dùng Trung Quốc quay lưng lại với những chiếc iPhone có giá trên 1.000 USD. Công việc dần ít đi, cũng không còn yêu cầu làm thêm giờ. Những người công nhân giờ đây đã bỏ cuộc.

Không còn làm thêm, thu nhập giảm một nửa

“Thường thì chúng tôi làm thêm khoảng 80-90 giờ mỗi tháng”, Zhang Zhi, 25 tuổi, kể về công việc của cô trong khoảng thời gian 2 năm qua. Kể từ tháng 10/2018, quản lý của cô không còn yêu cầu thời gian làm việc nhiều như vậy. Cô bắt đầu được về sớm và không còn làm thêm cuối tuần. Tháng 12/2018, thu nhập của cô là 370 USD, chỉ tương đương một nửa thu nhập những tháng cao nhất trước đây.

Sắp tới, cô sẽ làm một công việc bán thời gian với thu nhập khoảng 600 USD/tháng. Dù vậy, cô vẫn quyết tâm ra đi thay vì ở lại.

Hàng dài công nhân đứng chờ nhận trợ cấp tại nhà máy lắp ráp iPhone của Pegatron. Ảnh: New York Times.

Những nhà máy ở Trung Quốc từng làm ra những sản phẩm xuất đi khắp thế giới. Nhưng càng ngày những sản phẩm của các thương hiệu quốc tế càng được tiêu thụ ở Trung Quốc nhiều hơn. Giới trung lưu ngày càng đông khiến Trung Quốc trở thành thị trường tiềm năng cho Apple, Nike, General Motors hay Volkwagen.

Dù vậy, người dùng Trung Quốc đang dần tiết kiệm hơn. Điều này làm ảnh hưởng tới những công nhân khi việc làm ngày càng ít và thu nhập giảm đi. Trung Quốc không công bố những dữ liệu đáng tin cậy về tình hình việc làm, nhưng những dấu hiệu thì hiện ra rất rõ.

Nhiều nhà máy lắp ráp xe và sản xuất hóa chất đóng cửa. Dịp nghỉ Tết âm lịch là đầu tháng 2, nhưng nhiều công ty đã cho công nhân "xả trại" từ tháng 12/2018.

Những công nhân mang hành lý về quê ăn Tết. Ảnh: New York Times.

Huojiancun không phải là nơi duy nhất mà những chiếc iPhone bán chậm làm ảnh hưởng tới đời sống người dân. Tại thành phố Trịnh Châu, một nhà máy sản xuất iPhone đã cho khoảng 30.000 công nhân nghỉ việc trước Tết. Khi được hỏi, đại diện Foxconn, công ty sở hữu nhà máy này cho biết việc công nhân nghỉ trước Tết là bình thường, nhà máy sẽ tuyển thêm 50.000 người làm việc trong vài tháng sau Tết.

Đại diện của Apple không bình luận gì về thông tin trên.

"Năm nay là năm tệ nhất"

Huojiancun là một thị trấn nằm ở rìa của Thượng Hải. Một loạt cửa hàng bán đồ ăn, thẻ điện thoại và những dịch vụ khác dành riêng cho công nhân được mở ra ở đây. Công nhân ở đây trực tiếp làm ra những chiếc iPhone, nhưng họ không đủ tiền mua chúng. Kể cả ở thời điểm thu nhập cao nhất, một chiếc iPhone XR cũng có giá cao hơn cả tháng lương của họ.

Trước đây, công việc này từng khiến nhiều người thèm muốn vì mức thu nhập cao, điều kiện làm việc cũng tốt hơn các nơi khác. Tuy nhiên ở thời điểm này nhiều nhà máy đã thay thế công nhân bằng các cỗ máy, bởi giá công nhân ở Trung Quốc vẫn đang tăng.

Quản lý công xưởng thường ép công nhân làm việc liên tục, và tìm cách trừ tiền vì những lỗi như vứt rác bừa bãi. Tuy nhiên, khi mà ngày càng nhiều công nhân bỏ việc, những người quản lý dường như cũng phải mềm mỏng hơn.