Thông tư số 04 mới được Bộ KH&ĐT ban hành, quy định chi tiết về lựa chọn nhà thầu qua Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia đối với gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu thầu được tổ chức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh trong nước theo phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ, một giai đoạn hai túi hồ sơ.

Thông tư này không áp dụng đối với gói thầu chia thành nhiều phần. Trường hợp cần áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với gói thầu chia thành nhiều phần thì phải tách các phần thành gói thầu riêng biệt để lựa chọn nhà thầu.

Cụ thể, Thông tư 04 quy định, khi tham dự thầu qua mạng, nhà thầu phải thực hiện biện pháp bảo đảm dự thầu trước thời điểm đóng thầu theo hình thức thư bảo lãnh do ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng khác phát hành.

Đối với những ngân hàng, tổ chức tín dụng đã kết nối với Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, nhà thầu thực hiện bảo lãnh dự thầu qua mạng. Đối với ngân hàng, tổ chức tín dụng chưa có kết nối đến Hệ thống, nhà thầu scan thư bảo lãnh của ngân hàng và đính kèm khi nộp hồ sơ dự thầu (E-HSDT) nhưng vẫn phải cam kết nộp bản gốc bảo lãnh dự thầu.

Có 2 trường hợp khác nhà thầu phải nộp bản gốc thư bảo lãnh dự thầu cho bên mời thầu, gồm: Nhà thầu được mời vào thương thảo hợp đồng; Nhà thầu vi phạm quy định về đấu thầu dẫn đến không được hoàn trả giá trị bảo đảm dự thầu. Trong vòng 5 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu của bên mời thầu, nếu nhà thầu từ chối nộp bản gốc thư bảo lãnh theo yêu cầu thì nhà thầu sẽ bị xử lý theo đúng cam kết trong đơn dự thầu.

Tehran thừa nhận đã ghi nhận thiệt hại từ hành động tấn công của Israel, và thậm chí một số binh sĩ nước này cũng đã thiệt mạng. Song hiện chưa rõ Israel đã làm suy yếu chương trình tên lửa của Iran đến mức nào.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant tuyên bố các cuộc không kích đã khiến "đối phương bị suy yếu cả về khả năng sản xuất tên lửa, và khả năng tự vệ. Điều này đang làm thay đổi cán cân sức mạnh".

Theo Business Insider, các bức ảnh vệ tinh do Planet Labs PBC chụp vào cuối tuần qua đã hé lộ mức độ thiệt hại sau trận không kích của Israel vào các căn cứ quân sự Parchin và Khojir, hai địa điểm gần Tehran và từ lâu gắn liền với các hoạt động chế tạo tên lửa. 

Ông Farzin Nadimi tại Viện Chính sách Cận Đông Washington nhận định, các cuộc không kích của Israel vào Parchin và Khojir cùng một cơ sở gần Shahroud đã phá hủy nhiều tòa nhà liên quan đến dây chuyền lắp ráp tên lửa, và chế tạo nhiên liệu rắn.

Tuy nhiên, ông Nadimi cho rằng ngành công nghiệp tên lửa của Iran rất lớn, phân tán, và được bảo vệ dưới lòng đất. Do đó, các cuộc không kích của Israel "chỉ có thể trì hoãn một số quá trình nhất định trong vài tuần, hoặc vài tháng". Cũng theo ông, các cuộc không kích tiếp theo mà Israel có thể triển khai cần có quy mô lớn gấp 3 lần mới có thể gây ra tác động lâu dài.

Ông Nadimi nói thêm, Iran có kho tên lửa khổng lồ nên "sẽ mất thời gian trước khi có thể cảm nhận được hậu quả từ những cuộc không kích chính xác".  

Các nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW) tại Washington hôm 27/10 đánh giá cuộc tấn công của Israel đã nhắm vào các máy trộn dùng để tạo nhiên liệu cho tên lửa đạn đạo, và có thể khiến Iran mất nhiều tháng để có được thiết bị. Trước đó, ISW cho rằng một cuộc tấn công như trên có thể phá vỡ năng lực sản xuất tên lửa của Iran để tấn công Israel, hoặc gửi tên lửa ra nước ngoài.

Ông Michael Allen, người từng là giám đốc cấp cao về chiến lược chống phổ biến vũ khí hạt nhân tại Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Bush, cho hay Israel đã nhắm vào những nơi "quan trọng nhưng dễ bị tổn thương" trong chuỗi cung ứng tên lửa của Iran, và điều này có thể gây ra những tác động trung hạn đến dài hạn.

Theo ông, tên lửa đạn đạo từ lâu đã đứng đầu danh sách khi đánh giá lợi thế của Iran. Do đó, cuộc tấn công của Israel "thực sự đang làm thay đổi đánh giá chiến lược về mối đe dọa mà Iran gây ra trong tương lai ngoài các lực lượng ủy nhiệm của mình, và những gì Israel có thể làm trong thời gian tới".

Việc đánh giá tác động lâu dài từ đòn tấn công của Israel đối với hoạt động sản xuất tên lửa của Iran là khá khó. Song Israel đã tạo ra tác động lên mạng lưới phòng không Iran, bởi Israel đã tấn công một số hệ thống S-300 do Nga sản xuất mà Tehran đang vận hành.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel nhấn mạnh, "các cuộc tấn công chính xác" vào radar và hệ thống phòng không của Iran đã tạo ra "một bất lợi lớn cho Tehran”, và quân đội Israel có thể tận dụng tình hình để có hành động tiếp theo.

Trong bản đánh giá hôm 28/10, các nhà phân tích an ninh tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia Anh cũng cho rằng, cuộc không kích của Israel "đã phơi bày những điểm yếu của Iran" nhất là thông qua "sự xuống cấp rõ ràng" của mạng lưới phòng không Iran.

Israel tố Iran cố chế bom hạt nhân, Tư lệnh IDF thị sát căn cứ ngầm Hezbollah

Thông báo trên được đưa ra gần một năm sau khi các trường hợp nhiễm covid-19 đầu tiên được ghi nhận ở tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Kể từ đó, virus corona đã gây thiệt hại nghiêm trọng trên toàn cầu, với ít nhất 64 triệu người phải nhập viện và hơn 1,4 triệu người đã tử vong. Các nền kinh tế, dù lớn hay nhỏ, đều bị tàn phá bởi các đợt phong tỏa và đóng cửa biên giới.

Khởi đầu cho sự kết thúc đại dịch

Việc một loại vắc-xin có thể được phát triển, thử nghiệm và phê duyệt trong một khung thời gian như vậy là một kỳ tích khó có thể phủ nhận. 

Vắc-xin mới được điều chế có phải "hồi cáo chung" cho dịch Covid-19. Ảnh: SOPA Images

Ugur Sahin, Giám đốc điều hành của BioNTech, tự hào cho biết trong một cuộc phỏng vấn với CNN hôm 2/12: “Chúng tôi tin rằng, đây thực sự là thời điểm khởi đầu cho sự kết thúc của dịch Covid-19, nếu chúng tôi có thể đảm bảo việc triển khai vắc-xin một cách chắc chắn. Dù cần có thêm nhiều quốc gia phê duyệt loại vắc-xin này, nhưng đây là một khởi đầu tốt”.

Washington Post cho rằng, ông Sahin đã đúng khi nói đây là khởi đầu cho sự kết thúc. Tuy nhiên, thời điểm chính xác dịch Covid-19 hoàn toàn biến mất phụ thuộc vào xuất phát điểm của từng nước. Vương quốc Anh, dù còn lúng túng trong việc xử lý Covid-19, song vẫn chủ động trong việc sản xuất vắc-xin. Chính phủ Anh đã đảm bảo được thỏa thuận với nhiều nhà sản xuất khác nhau, để mỗi người dân nước này được tiêm trung bình 5 liều vắc-xin.

Thậm chí, động thái đặt hàng trước 40 triệu liều vắc-xin từ Pfizer và BioNTech còn được phê duyệt nhanh hơn cả Mỹ và Đức, nơi đặt trụ sở của 2 công ty. Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) và Cơ quan Quản lý dược phẩm châu Âu đang phải đối mặt với các yêu cầu tăng tốc thời gian phê chuẩn vắc-xin Covid-19.

Các quốc gia khác cũng chịu áp lực tương tự. Hôm 2/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra sắc lệnh tiêm chủng trên toàn quốc bắt đầu vào tuần tới, dù vắc-xin Covid-19 của Nga vừa trải qua các giai đoạn thử nghiệm bị cho là ít nghiêm ngặt.

Cuộc chạy đua không cân bằng

Tuy nhiên, các nước nghèo có thể bị bỏ lại phía sau, do không thể cạnh tranh với những quốc gia giàu hơn trong việc sản xuất hoặc mua lại vắc-xin. Theo Trung tâm Đổi mới y tế toàn cầu Duke ở Durham (Mỹ), người dân một số nước thu nhập thấp có thể phải đến 2024 mới được tiêm chủng. Một nửa nguồn cung vắc-xin đã được EU và 5 nước lớn khác đặt hàng cho 2021, theo số liệu từ tạp chí Nature.

Một số quốc gia thu nhập trung bình, như Ấn Độ, cho đến nay đã sản xuất được 2 tỷ liều vắc-xin, song những quốc gia giàu có như Canada vẫn được hưởng lợi nhiều nhất, khi có thể cung cấp trung bình tới 8 liều vắc-xin cho mỗi người.

Tổ chức Y tế Thế giới và các tổ chức toàn cầu khác đã cố gắng giải quyết vấn đề này, bằng cách thành lập Cơ sở tiếp cận toàn cầu đối với vắc-xin Covid-19, được gọi tắt là Covax. Hơn 150 quốc gia đã tham gia chương trình này, nhằm mục đích phát triển và phân phối công bằng 2 tỷ liều vắc-xin vào cuối năm tới.

Dù vậy, vấn đề không chỉ nằm ở khâu cung ứng, mà còn cả ở khâu hậu cần. Vắc-xin của Pfizer chỉ có thể được bảo quản ở nhiệt độ -75 độ C. Điều kiện bảo quản này nằm ngoài khả năng của nhiều nước hiện nay, đặc biệt là ở quy mô có thể đáp ứng các chương trình tiêm chủng mang tính đại trà. Các nhà sản xuất ước tính, chỉ riêng tại Mỹ sẽ cần ít nhất 50.000 tủ đông lạnh để phục vụ quá trình tiêm chủng trên cả nước.

Đối với một số quốc gia, điều này đặt ra một rào cản khó có thể vượt qua. Theo Surangel Whipps Jr, Tổng thống đắc cử của Palau, sở hữu vắc-xin của Pfizer gần như là điều “bất khả thi” đối với đất nước của ông. Trớ trêu thay, đảo quốc nhỏ bé tại Thái Bình Dương này lại là một trong những quốc gia duy nhất phòng chống hiệu quả dịch Covid-19.

Washington Post cho rằng, một mối lo ngại khác là ngay cả khi các chương trình tiêm chủng có hiệu quả trong việc chấm dứt dịch bệnh ở một số nước giàu, thì bản thân virus corona vẫn có thể tồn tại, lan rộng ở các nước nghèo. Điều này không chỉ gây nguy cơ đối với hàng triệu người sống ở các quốc gia đó, mà còn có thể tiếp tục lây lan sang những nơi khác.

Giới chức y tế thế giới đã phải vật lộn với vấn đề phân phối vắc-xin Covid-19 trên toàn cầu suốt nhiều tháng qua. Theo Katherine O’Brien, Giám đốc phòng quản lý tiêm chủng của WHO, việc tìm ra một loại vắc-xin hiệu quả giống như “xây dựng một khu lán trại trên núi Everest”, còn việc cung cấp vắc-xin giống như “trèo được tới đỉnh Everest”.

Chủ nghĩa quốc gia về vắc-xin

Bên cạnh đó, một số chuyên gia lo ngại rằng, việc triển khai vắc-xin quá nhanh chóng có thể làm xói mòn niềm tin vào các loại chủng ngừa, đặc biệt là những dạng chủng ngừa do Pfizer và Moderna điều chế, sử dụng công nghệ mRNA mới có thể gây các tác dụng phụ ngắn hạn.

Trong một bài viết trên tờ Foreign Affairs, hai tác giả Josh Michaud và Jen Kates đã cảnh báo “sự vỡ mộng về vắc-xin”, nếu các liều lượng không thể đạt hiệu quả nhanh chóng.

Mọi sự chú ý sắp tới sẽ đổ dồn vào Anh, khi nước này bắt đầu triển khai vắc-xin Pfizer trên toàn quốc. Thậm chí, đây không phải vấn đề của một quốc gia đơn lẻ, khi BioNTech, công ty của hai vợ chồng người Đức gốc Thổ Nhĩ Kỳ, đã hợp tác sản xuất vắc-xin với công ty Pfizer Mỹ nhưng lại được Chính phủ Anh cấp phép.

Washington Post cho rằng, bản chất quốc tế của sự kết hợp này là điều đáng ghi nhận, trong thời kỳ “chủ nghĩa quốc gia về vắc-xin” đang trỗi dậy. Sự chấm dứt của dịch Covid-19 có thể là vấn đề ở trong tầm mắt, nhưng sẽ cần nỗ lực mang tính toàn cầu để đạt được điều đó.

Việt Anh

Cựu Tổng thống Pháp qua đời sau khi mắc Covid-19

Cựu Tổng thống Pháp Valery Giscard d’Estaing vừa qua đời ở tuổi 94 sau khi nhiễm virus corona.