Theo một cuộc thăm dò mới đây của Gallup, tâm lý do dự trên đang phổ biến khắp thế giới. Trong số 300.000 người lớn thuộc 117 quốc gia được khảo sát, chỉ 68% đồng ý tiêm chủng nếu được cung cấp vắc-xin miễn phí, trong khi 29% nói sẽ từ chối.

Biểu đồ thống kê số người đồng ý tiêm vắc-xin Covid-19 nếu được cung cấp miễn phí tại từng khu vực trên thế giới. Nguồn: Gallup, Economist

Điều tra cho thấy, người dân ở những nước giàu thường thận trọng sử dụng vắc-xin hơn. Chỉ 59% người dân ở Bắc Mỹ sẵn sàng tiêm 1 liều vắc-xin Covid-19. Tại Mỹ, con số này là 53%. Châu Âu cũng chỉ có 53% số người được khảo sát nói sẵn sàng tiêm vắc-xin.

Con số này trái ngược hoàn toàn so với những nơi khác. Ở châu Phi và Mỹ Latin, tỷ lệ người đồng ý tiêm vắc-xin Covid-19 lần lượt là 64% và 68%. Ở châu Á, có tới 76% người cho rằng được tiêm một liều vắc-xin Covid-19 là một sự đánh cược an toàn.

Một số quốc gia lại đặc biệt sợ tiêm vắc-xin. Tại Pháp, khoảng 40% số người được khảo sát nói không đồng ý tiêm. Nỗi sợ về những bê bối y tế trong quá khứ, như vụ truyền máu nhiễm HIV hồi thập niên 1990 hay những rắc rối trong việc triển khai vắc-xin cúm lợn vào những năm 2010, đã tác động tiêu cực đến thái độ người dân đối với tiêm chủng.

Myanmar là nơi người dân ít nghi ngờ nhất đối với vắc-xin, tiếp sau là Lào và Thái Lan. Myanmar trong lịch sử có tỷ lệ tiêm chủng bao quát cao và hầu hết người dân nước này đều tin vào các hệ thống chăm sóc sức khỏe hiện có. Ví dụ, năm 2017, hầu như tất cả các bậc cha mẹ ở Yangon đều đưa con đi tiêm phòng bệnh viêm não Nhật Bản.

Khoảng 40% người khảo sát ở Pháp không đồng ý tiêm phòng Covid-19. Ảnh: Reuters

Theo Economist, thống kê trên đã vẽ ra một viễn cảnh không mấy sáng sủa về triển vọng miễn dịch cộng đồng toàn cầu. Một số ước tính cho biết, cần 70-90% dân số thế giới được tiêm chủng thì mới có thể đạt miễn dịch cộng đồng. Nhưng với tốc độ như hiện tại, ngay cả khi tất cả những người muốn được tiêm vắc-xin đều đã được tiêm chủng hết, thì điều này vẫn khó có thể đạt được.

Khi được hỏi về khả năng miễn dịch cộng đồng tại một cuộc họp báo ở Nhà Trắng vào tháng trước, bác sĩ Anthony Fauci, cố vấn y tế của Tổng thống Mỹ Joe Biden, đã kêu gọi mọi người đừng nên tập trung vào những con số ảo, khó nắm bắt. Ông cho rằng: "Chúng ta phải đưa nhiều người đi tiêm phòng càng nhanh càng tốt".

Cuộc xung đột tại Afghanistan đang bước vào giai đoạn ngày càng tàn khốc. Ảnh: Reuters

“Trong những tuần qua, cuộc chiến ở Afghanistan đã bước sang một giai đoạn mới tàn khốc hơn. Sau khi đánh chiếm các khu vực nông thôn, giờ đây Taliban đang tiến tới các thành phố lớn. Nếu Taliban thực sự cam kết với một giải pháp chính trị thì sẽ không có thương vong cho dân thường lớn đến như vậy. Bởi họ hiểu quá rõ rằng, quá trình hòa giải sẽ khó khăn hơn khi đổ máu nhiều hơn”, Đặc phái viên Liên Hợp Quốc tại Afghanistan Deborah Lyons cho hay.

Trước những diễn biến tại Afghanistan, lãnh đạo 5 nước Trung Á (gồm Turkmenistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan) cảnh báo về vòng xoáy bất ổn ở nước láng giềng Afghanistan.Tổng thống Tajikistan Emomali Rakhmon cho biết, Taliban hiện kiểm soát gần như toàn bộ phần lãnh thổ bên Afghanistan giáp giới với Tajikistan, gia tăng hoạt động chống phá và ảnh hưởng tại khu vực. Nga hiện tuyên bố sẽ sử dụng các căn cứ quân sự của nước này ở Tajikistan và Kyrgyzstan để đối phó với hành vi gây hấn trực tiếp từ phía Afghanistan.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nhấn mạnh: “Chúng tôi là những đồng minh trong Hiệp ước an ninh tập thể. Chúng tôi có các căn cứ quân sự ở đây. Nếu có vụ tấn công nào tại Tajikistan thì đó sẽ là vấn đề của khối Hiệp ước an ninh tập thể. Tổng thống Nga Putin đã có các cuộc tiếp xúc với các nhà lãnh đạo Tajikistan, Uzbekistan và Nga sẽ đảm bảo cam kết với các đồng minh”.

Giới chuyên gia phân tích hiện đề cập tới 3 kịch bản có thể xảy ra tại Afghanistan. Trước hết, đó là chiến lược phòng thủ của chính phủ thành công. Theo đó, Chính phủ Afghanistan thực hiện những gì Mỹ đang thúc giục, tập trung lực lượng chính phủ để bảo vệ các thành trì vững chắc như Kabul, Kandahar, Jalalabad và một vài thành phố trọng yếu khác.

Nếu Kabul áp dụng chiến lược này và giảm các cuộc đấu đá chính trị nội bộ sẽ là cơ hội hợp lý để nắm giữ địa hình đô thị trọng yếu trong một thời gian. Taliban càng bị giữ khỏi các thành phố quan trọng của Afghanistan thì vị thế của lực lượng này trên bàn đàm phán càng yếu. Cũng có nhiều nhận định cho rằng, Taliban đang “dần hụt hơi” do lực lượng này thiếu nguồn lực để tiếp quản các khu vực lớn đã kiểm soát.

Kịch bản thứ hai là Chính phủ Afghanistan đồng ý một thỏa thuận hòa bình với Taliban. Điều này có thể đảo ngược nhiều quá trình tự do hóa và hiện đại hóa đã diễn ra ở Afghanistan nhiều năm qua, với sự quay trở lại của một số yếu tố luật Sharia. Tuy nhiên, một thỏa thuận hòa bình đạt được vào thời điểm này sẽ giúp tránh nguy cơ của một cuộc nội chiến toàn diện.

Và kịch bản cuối cùng không ai mong muốn, đó là nội chiến toàn diện khi không có thỏa thuận nào giữa Taliban và Chính phủ Afghanistan. Taliban tiếp tục giành được lợi thế quân sự và thành công quân sự ngày càng tăng sẽ khiến cho Taliban ít có khả năng thỏa hiệp hơn. Chính phủ Afghanistan sẽ đối mặt với nguy cơ sụp đổ dưới áp lực ngày càng tăng về chính trị, quân sự và sắc tộc.

Thế giới vẫn đang theo dõi sát tình hình tại quốc gia Tây Nam Á này và dù có diễn biến theo kịch bản nào thì Afghanistan sẽ phải đối mặt với không ít thách thức cũng như những căng thẳng phía trước.

Theo VOV

Taliban chiếm thủ phủ tỉnh, sát hại phát ngôn viên chính phủ Afghanistan

Các tay súng nổi dậy Taliban đã chiếm được thủ phủ tỉnh đầu tiên và sát hại quan chức truyền thông cấp cao của chính phủ Afghanistan ở Kabul, giữa lúc tình hình an ninh tại nước này đang xấu đi sau khi Mỹ và NATO rút quân.

Trong khi đó, Thái Lan có 6.884 ca nhiễm trong năm 2020, nhưng đã ghi nhận 220.000 ca kể từ đầu năm nay. Malaysia có 113.000 người dương tính với Covid-19 trong năm 2020, nhưng từ đầu năm đến nay đã ghi nhận 592.000 trường hợp. Dịch bệnh ở Indonesia càng khủng khiếp, khiến gần 33.000 người tử vong trong nửa đầu năm 2021.

Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 cho một phụ nữ ở Kuala Lumpur, Malaysia. Ảnh: Reuters

Theo ông Khor, đại dịch thực sự là một phép thử dài lâu về năng lực của nhà nước, tiềm tàng nhiều thử thách về chính trị và chính sách. Tuy nhiên, có nhiều cách giải thích vì sao ở cùng một khu vực nhưng các nước đang trong tình cảnh dịch bệnh khác nhau.  

Các quốc gia thực hiện nhiều xét nghiệm hơn (Singapore và Việt Nam) dường như làm tốt hơn những nước không xét nghiệm (Indonesia và Philippines). Những nước có một chính phủ trung ương mạnh mẽ (Brunei, Singapore và Việt Nam) dường như cũng có khả năng điều phối các phương pháp tiếp cận toàn chính phủ và toàn xã hội tốt hơn.  

Mặc dù nhiều sự kiện quần chúng đã bị cấm trong năm 2020 và cả 2021, người Indonesia vẫn tìm mọi cách để tránh né và về quê dự lễ Eid Al-Fitr vào tháng 5 vừa qua. Người Thái vẫn tổ chức Tết Songkran - lễ hội té nước - vào tháng 4. Kết quả là, hai tuần sau đó, cả Indonesia và Thái Lan đều ghi nhận số ca nhiễm Covid-19 tăng đột biến. 

Theo vị chuyên gia, tốc độ tiêm vắc xin chậm dường như cũng là một yếu tố nhưng chỉ là phần nhỏ của lời giải thích. Tiêm chủng không gây ra những kết quả tồi tệ ở Việt Nam, nước có tỷ lệ tiêm ngừa Covid-19 tính theo đầu người khiêm tốn ở Đông Nam Á.

Các biến thể của virus SARS-CoV-2 cũng là một lời giải thích khác cho các đợt bùng phát dịch tồi tệ trong năm 2021. Bộ Y tế Việt Nam chỉ ra nguyên nhân đợt dịch hiện nay là do nhiều biến thể virus dễ lây nhiễm. Tuy nhiên, mức độ đe dọa đối với toàn Đông Nam Á rất khó định lượng.   

Vậy Đông Nam Á có thể lật ngược tình thế?

Theo tác giả, các chiến lược cần được thiết kế tốt hơn và bao gồm các giải pháp lẽ ra đã trở nên quen thuộc - thay đổi hành vi (mang khẩu trang và giãn cách), thử nghiệm, truy vết và cách ly, và các hạn chế di chuyển có mục tiêu trong thời gian ngắn (thay vì các đợt phong tỏa toàn quốc kéo dài). Việc thực thi chính sách phải dựa trên bằng chứng, có nguồn tài chính tốt và không quan liêu thái quá. Các chính sách nên tích hợp với dịch vụ y tế tư nhân, vì nó chiếm 53% ngành này ở Đông Nam Á.

Bên cạnh đó, chiến dịch tiêm chủng cần được thực hiện càng nhanh càng tốt. Các chính phủ có thể thiết lập các trung tâm tiêm chủng di động (chẳng hạn như ở Indonesia), khuyến khích thay đổi tâm lý do dự với vắc xin (như ở Philippines), hợp tác với khu vực tư nhân (ở Malaysia và Singapore), tự phát triển vắc xin trong nước (Việt Nam và Thái Lan), và cung cấp dịch vụ vận chuyển miễn phí chặng cuối đến các trung tâm tiêm chủng.

Các quốc gia cũng nên chuẩn bị cơ sở hạ tầng về y tế, luật pháp, quy trình và chính trị cho các vấn đề liên quan tiêm chủng, ví dụ như hộ chiếu vắc xin và xét nghiệm kháng thể.

Các nước Đông Nam Á cần hợp tác tốt hơn và vươn ra ngoài biên giới quốc gia để tìm kiếm các giải pháp. Một hệ thống mua vắc xin tổng hợp có thể giúp ích và có thể được dựng theo mô hình quỹ quay vòng của Tổ chức Y tế liên Mỹ. Mua chung có thể giúp giảm chi phí, cải thiện công bằng và tăng sức mạnh đàm phán với với các hãng dược.   

Đông Nam Á cũng có thể tham gia tích cực hơn vào cuộc thảo luận về công bằng vắc xin và cải cách quản trị y tế toàn cầu. Các nước trong khu vực có thể tham gia nhiều hơn vào nỗ lực toàn cầu, nhằm đạt được sự miễn trừ bằng sáng chế và chuyển giao công nghệ về hàng hóa y tế liên quan đến Covid-19. Điều này sẽ cho phép các nhà máy của Indonesia, Malaysia và Singapore sản xuất vắc xin để sử dụng trong khu vực.

Những nước bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi dịch bệnh có thể phục hồi trong nửa cuối năm 2021, bằng cách tiếp thu tốt hơn những bài học rút ra từ năm 2020 và từ các quốc gia khác. Sự phục hồi còn phụ thuộc vào hiểu biết khoa học, khả năng phán đoán tốt, và không kiêu ngạo hay tự mãn, theo Tiến sĩ Swee Kheng Khor.

 >>> Cập nhật tình hình Covid-19 mới nhất

• (i) Đóng góp trực tiếp qua website: http://quyvacxincovid19.gov.vn
• (ii) Chuyển khoản qua các tài khoản ngân hàng của Quỹ. Xem chi tiết thông tin trên website: http://quyvacxincovid19.gov.vn
• (iii) Soạn tin nhắn theo cú pháp: COVID NK gửi 1408, trong đó N là số bất kỳ trong khoảng từ 1 đến 2000, K là thể hiện đơn vị (nghìn đồng).