Những cô gái 'gọt người' để đẹp hơn búp bê

Chị Hiền là con gái đầu của cậu mợ. Học hết lớp 9, như bao thanh niên ở quê thời đó, chị theo người quen vào Sài Gòn tìm việc. Chị làm công nhân may, lấy chồng rồi lần lượt sinh hai đứa con. Mấy lần chị sinh là mấy lần mợ lặn lội từ quê nhà Quảng Nam vào Dĩ An chăm sóc mấy tháng liền. Con trai đầu của anh chị được mợ Bảy chăm từ năm hai tuổi cho đến khi học xong mẫu giáo.

Mợ Bảy có lẽ là mẫu người suốt đời lo cho con cháu, khá điển hình cho những người bà, người mẹ ở quê tôi. Con cái đi làm ăn xa, họ chăm mảnh vườn, đám ruộng, có thu hoạch gì thì gom góp gửi xe đường dài vào cho con. "Tội nghiệp, vợ chồng hắn làm công nhân, có quà quê, gạo, rau củ nhà trồng như ri cũng đỡ", mỗi lần gửi gì đó cho con cái, mợ hay nói như vậy với má tôi.

Trở lại với lúc chị Hiền bệnh. Mợ tất tả vào. Biết con ung thư, dù rất lo lắng, mợ không thể hiện trước mặt chị. Buồn quá, thi thoảng mợ gọi về tâm sự với má tôi. Tôi nhớ lần lên thăm ở Bệnh viện Ung Bướu TP HCM khi chị vừa mổ xong, mợ rưng rưng nói: "May quá, ca mổ thành công". Mợ kéo tôi ra hành lang chia sẻ đủ thứ, bảo rằng, ung thư tuyến giáp là nhẹ nhất trong số các loại ung thư và chị Hiền phát hiện sớm nên mổ thành công. Mợ khóc. Đôi mắt thâm quầng ánh lên niềm hy vọng con mình được sống.

Thế rồi chị cũng vượt qua. Tết rồi về quê, chị ghé xuống nhà tôi thắp nhang, chúc Tết. Tôi hỏi bệnh tình, "vẫn còn uống thuốc nhưng đỡ nhiều rồi em". Chị vui vẻ nói, nếu không có má với gia đình ủng hộ tinh thần, chắc khó vượt qua được. "Con đừng lo, có má đây rồi". Chị kể, lúc đó mợ Bảy đã nói như vậy, y như mợ là chuyên gia trong lĩnh vực ung bướu vậy. Tôi thì hiểu, điểm tựa tinh thần cho một người vượt qua bệnh tật, khó khăn quan trọng không thua kém thuốc men.

Đòn bẩy tình thương, sự "bảo kê" tinh thần của người mẹ đã giúp người con nhấc mình khỏi vũng bùn của bệnh tật, lo lắng, sợ hãi. Tinh thần tốt, việc thích ứng với trị liệu, thuốc men sẽ tốt hơn.

Không sao đâu, có má đây rồi. Tôi từng đọc nhiều về những tình huống tương tự trên sách, báo, mạng xã hội. Một lời nói khích lệ của mẹ có thể làm xanh tốt cõi lòng đang héo úa của con. Một sự yểm trợ nhẹ nhàng, hợp lý, hợp thời của má có thể giúp con lướt qua được chông chênh.

Yêu thương con là bản năng của mẹ. Nhưng để yêu thương đúng, mẹ cũng phải học cách thương con. Nhiều năm trước, tôi từng nghe thiền sư Nhất Hạnh nói, thương mà không hiểu sẽ hại con. Lâu nay, nhiều người vẫn ngộ nhận rằng chỉ cần thương con là đủ, rồi bắt con phải thế này, thế nọ, bảo bọc con mọi lẽ. Đôi khi điều đó làm con cái bị tê liệt khả năng độc lập, tự chủ. Với quy luật sanh, già, bệnh, chết, và vô thường, ai cũng phải đi qua cửa tử. Và đôi khi bất ngờ, khó đoán. Do vậy, nếu làm thay con, quyết định thay con, không để cho con có bất kỳ trải nghiệm nào, kể cả khổ đau, thất bại thì sau này người con ấy sẽ yếu đuối, lệ thuộc.

Ngày của Mẹ, thế giới sẽ tụng ca tình mẹ, bày tỏ lòng biết ơn người sinh, dưỡng. Tôi nghĩ đây còn là dịp để ngẫm nghĩ về việc xuất hiện đúng lúc con cần, nói những điều tích cực để con được phấn chấn, và đôi khi còn là mạnh dạn, dám để con đau, khổ, thất bại để học bài học cuộc đời mình.

Thực sự, chỉ khi nào con cái có thể độc lập, tự chủ, tự do trong cuộc đời đầy giông bão và nhiều cám dỗ ngọt ngào này thì đó mới là lúc người mẹ tự tin về việc mình đã truyền trao gia tài quý nhất cho con.

Gia tài đó chính là bản lĩnh, sức mạnh, khả năng để đứng dậy trong những lúc đứng trước bờ vực đời mình.

Lưu Đình Long

Đa số những chiếc xe cổ của CLB Rally the Globe tham gia trong hành trình này là những chiếc xe sang, siêu xe độc hiếm của hãng Bentley, Porsche, Mercedes... với "tuổi đời" trên 50 năm. 

Đặc biệt, có những chiếc xe đã trên 90 năm tuổi như: Bentley 4 ½ Le Mans được sản xuất năm 1927; Chrysler 75 Roadster sản xuất năm 1929... 

Kế đến, những siêu phẩm độc hiếm khác cũng xuất hiện như Aston Martin Mark II sản xuất 1934; Bentley Speed 8 sản xuất năm 1947; Mercedes 230 SL sản xuất 1966; Rover P6 sản xuất 1972; Porsche 911 Targa sản xuất 1973;...

Chủ nhân của chiếc xe cổ này đa phần là những nhà sưu tầm, dân chơi đam mê xe giàu có đến từ các quốc gia châu Âu, Mỹ.

Nổi bật nhất là vợ chồng ông bà Keith và Norah Ashworth (quốc tịch Anh) sở hữu chiếc Bentley 4 ½ Le Mans đời 1927, đã rong ruổi theo các hành trình xe cổ ở khắp 6 châu lục trong 5 năm qua.

“Road to Hanoi Marathon” là hành trình đến Việt Nam và các nước Đông Nam Á đầu tiên của CLB Rally the Globe.

Trước đó, cuối năm 2023, toàn bộ các thủ tục pháp lý liên quan đến thẩm quyền phê duyệt và cấp phép của các Bộ Giao thông vận tải, Ngoại giao, Quốc phòng, Công an, Tài chính, Văn hóa Thể thao và Du lịch đã được công ty 4U Tours hoàn tất. Tất cả các xe tham gia đều đã được cấp biển số tạm để lưu thông tại Việt Nam.

Được biết, trong năm 2024, CLB Rally the Globe còn có các hành trình tương tự tại một số quốc gia châu Âu khác.

CLB xe cổ Rally the Globe được thành lập năm 2018 tại Anh quốc, quy tụ những người đam mê xe cổ ở nhiều quốc gia Âu- Mỹ tham gia. Nhiều thành viên của CLB là những triệu phú, nhà sưu tầm nổi tiếng. Tiêu chí để được tham gia CLB này là các xe phải sản xuất trước năm 1986. Không ít chiếc xe giá đắt đỏ lên tới gần 1 triệu USD.

Hãy để lại ý kiến dưới phần bình luận bên dưới hoặc chia sẻ bài viết về Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Ngày 11-2, Việt Nam tổ chức lễ đón bằng của UNESCO công nhận Đờn ca tài tử (ĐCTT) Nam Bộ là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Là một trong những người có công rất lớn trong việc đem lại kết quả này, điều giáo sư tâm đắc nhất là gì?

- GS-TS Trần Văn Khê:  Tôi bắt đầu biết ĐCTT khi còn trong bụng mẹ. Sinh ra, tôi đã nghe tiếng sáo tài tử của cậu Năm tôi mỗi ngày ru tôi ngủ. Ông nội tôi là nghệ nhân đàn tỳ bà, cả hai gia đình nội ngoại đều sống với ĐCTT. Khi lớn lên, sang học bên Tây, tôi lấy đờn cò, đờn tranh đi thi được đứng hạng nhì, ngang với “mã đầu cầm” của một nghệ sĩ đến từ Mông Cổ, đứng trước cả thí sinh Hungary, Bulgaria…

Tôi ra nước ngoài, ĐCTT đã cho tôi giải thưởng đầu tiên. Nhờ ĐCTT mà tôi kiếm cơm sống được nhiều năm ở xứ người. Khi làm luận án tiến sĩ, tôi cũng nhờ ĐCTT, được các nước trên thế giới mời đi nói chuyện cũng nói về ĐCTT, nghĩa là tôi gắn liền mấy chục năm trời với ĐCTT nhưng đã có lúc tôi vọng ngoại, làm theo nhạc Tây, tôi biết mình đi sai đường. Khi nằm trị bệnh ở Pháp trong 3 năm 2 tháng, tôi ngộ ra mình đã nhận được của ĐCTT nhiều quá mà lại quay lưng, nghĩ phải học Tây mới tiến bộ.

Rốt cuộc, mình học Tây mới thấy sai, bởi mỗi một nền âm nhạc có ngôn ngữ khác nhau. Tôi quay lại 180 độ từ năm 1952-1953, theo đuổi âm nhạc tài tử, âm nhạc truyền thống Việt Nam và nghiên cứu âm nhạc châu Á cho đến ngày nay.

Biết và yêu ĐCTT từ rất sớm nhưng vì sao giáo sư lại giới thiệu ca trù, nhã nhạc cung đình trước ĐCTT với UNESCO khi cố vấn thực hiện hồ sơ vinh danh?

- Hồi bắt đầu được Chính phủ Việt Nam mời từ Pháp về nước để đóng góp ý kiến cho việc hoàn tất các hồ sơ gửi UNESCO, tôi đã nhận thấy tiêu chuẩn của ĐCTT chưa đủ, khi muốn được vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại phải có bề dày của lịch sử và bề sâu của nghệ thuật. Mà bề dày lịch sử thì phải trên 300 năm, trong khi ĐCTT chưa tới 100 năm, nếu đưa hồ sơ vào thì sẽ thất bại.

Lúc đó, người trong nước đã nghĩ tôi bỏ ĐCTT. Tới chừng sau này, UNESCO đổi lại tiêu chí, không còn là kiệt tác di sản phi vật thể của nhân loại mà là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, thành ra điều kiện xem xét dễ dàng hơn. Năm 1963, tôi đã từng làm nhiều đĩa nhạc ĐCTT mang nhãn hiệu của UNESCO với tuyển tập âm nhạc phương Đông. Lúc đó, cố nghệ nhân Bạch Huệ ca tứ đại, vọng cổ; các nghệ nhân chơi nhạc cụ dân tộc có Sáu Tửng, Tư Huyện, Chín Trích…

Đến năm 1972, tôi và giáo sư Vĩnh Bảo sang Pháp, làm tiếp đĩa ĐCTT cho Đài Phát thanh Pháp, đĩa bán chạy và được công chúng hoan nghênh nồng nhiệt. Chính UNESCO bỏ tiền ra cho một chuyên gia đến nhà tôi thu thanh trực tiếp đĩa ĐCTT do tôi và anh Vĩnh Bảo đờn các bản: Tây Thi cổ bản, Nam ai, Nam xuân, Đảo ngũ cung, Tứ đại… Có thể nói chưa có bộ môn nghệ thuật nào của Việt Nam nhận được vinh dự đó của UNESCO.

Do vậy, khi làm hồ sơ cho ĐCTT, chúng tôi đề nghị phải đưa các đĩa này vào bởi các bậc tiền bối của tổ chức này đã công nhận thì chắc chắn hồ sơ ĐCTT không thể nào không được xem xét. Khi được báo tin ĐCTT được vinh danh, tôi không ngạc nhiên chút nào hết nhưng nỗi vui mừng trào dâng đến không cầm được nước mắt vì tôi đã đi suốt cuộc đời với ĐCTT và nhìn thấy nó được truyền bá không chỉ ở miền Nam mà ra tới miền Trung, miền Bắc, cả kiều bào ở nước ngoài cũng mê.

Bây giờ khi ĐCTT đã được vinh danh, nỗi lo lớn nhất của giáo sư là gì?

- ĐCTT đang bị biến chất vì hồi nào giờ người ta nói chơi ĐCTT chứ không phải biểu diễn ĐCTT. Một nghệ thuật tức hứng chơi không có tính trước, không ai nói với ai, khi người cùng chơi tức hứng tại chỗ, ngẫu hứng đờn ca buông bắt sinh động mang cả cái hồn. Đó mới là ĐCTT. Rồi bây giờ làm cho ĐCTT biến thành CLB, ăn mặc chỉnh tề, đờn thật chính xác, đúng nhịp, đúng hơi vô cùng mà không còn cái hồn nữa. Nếu để ý sẽ thấy người ĐCTT bây giờ ngồi đờn mặt mày buồn hiu, đờn xong lấy phong bì đi về, còn không đồng bộ khi người đờn mặc áo dài nghiêm túc còn người ca thì mặc đồ Tây.

Chính quyền hiện nay đang quan tâm đến loại hình nghệ thuật này thì hãy tôn vinh thật sự những nghệ nhân, tìm cách cho họ có thể sống để dạy ĐCTT, tạo điều kiện để những người ĐCTT có thể sống bằng tiền lương và được người ta tôn trọng. Và hãy đem ĐCTT đúng chuẩn lần lần giới thiệu trong các trường để tuổi trẻ thấy hình ảnh đúng của ĐCTT. Còn các CLB phải cho sinh hoạt với nhau, tạo sự giao lưu đúng nghĩa. Phải trả ĐCTT về đúng với không gian của nó.

Vì sao biện pháp bảo tồn di sản của nước ta chưa theo kịp các nước?

- Nước Việt Nam ta không may bị đô hộ và chiến tranh kéo dài, khi hòa bình lập lại chỉ lo cứu đói chứ không lo văn hóa nên quên, coi văn hóa không trọng bằng các lĩnh vực khác. Bị vậy mà thiệt thòi. Ở Nhật Bản, nghệ nhân đờn hay được trọng dụng, coi là quốc gia chi bảo, dân chúng gặp đều chào. Ở Ấn Độ và Pháp, chính phủ bỏ tiền mua lại đờn cũ, mỗi năm hỗ trợ tiền để nghệ nhân sinh sống.

Theo tôi, sự kiện ĐCTT Nam Bộ được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là bước ngoặt quan trọng, sẽ mở ra nhiều tiềm năng, cơ hội cho sự phát triển đất nước nói chung, trong đó có lĩnh vực văn hóa và du lịch.

Nếu không có nhà nước bỏ vốn để lo bảo tồn tài nghệ thì sẽ mất. Văn hóa của một quốc gia phồn thịnh, thái bình thì không thể mặc cảm tự ti. Tôi cũng đã một thời đi sai đường như đã nói và bây giờ đã đến lúc phải lo cho văn hóa rồi.

Bản thân giáo sư sẽ làm gì để góp phần giữ gìn và bảo tồn không gian của ĐCTT?

- Tôi sẽ tìm những nghệ nhân có lò đào tạo đúng chuẩn mời đến TP HCM để giao lưu với các nghệ nhân ĐCTT trong chương trình sinh hoạt định kỳ tại nhà tôi. Tạo không khí chơi ĐCTT hào hứng đúng nghĩa. Một chương trình nữa nói về nguồn gốc ca Huế đi vào Nam và thích nghi theo hoàn cảnh, khi cho rằng ĐCTT Nam Bộ được hình thành và phát triển bắt nguồn từ nhạc lễ, nhã nhạc cung đình Huế và văn học dân gian. Tôi sẽ mời một dàn nhạc Huế chính cống vào để hòa với dàn nhạc miền Nam nhằm tìm ra cái riêng và cái chung.

Theo NLĐ