您现在的位置是:NEWS > Giải trí
Sự biến mất bí ẩn của những kho báu cổ người Chăm
NEWS2025-03-05 02:40:52【Giải trí】2人已围观
简介Đầu thế kỷ 20,ựbiếnmấtbíẩncủanhữngkhobáucổngườiChăbang xep hang vdqg y vùng Tà In - Tà Năng là xứ sởbang xep hang vdqg ybang xep hang vdqg y、、
Đầu thế kỷ 20,ựbiếnmấtbíẩncủanhữngkhobáucổngườiChăbang xep hang vdqg y vùng Tà In - Tà Năng là xứ sở khép kín, rừng thiêng nước độc, rất hiểm trở không có người lạ vào nên cổ vật được bảo quản gần như tuyệt đối.
Lâu nay, người Churu thuộc vùng đất Lâm Đồng vẫn truyền tai nhau những câu chuyện ly kỳ về các kho báu cổ. Đó là những cổ vật có giá trị mà đế chế Chăm ở vùng Ninh Thuận, Bình Thuận trong cơn loạn lạc đã mang lên gửi vào các ngôi đền thiêng (phía Nam Tây Nguyên) và nhờ người Churu canh giữ.
Những dấu tích báu vật
Theo các cụ cao niên trong thung lũng Tà In, Tà Năm kể lại thì từ rất xa xưa, khi vương quốc Chăm-pa (vùng Ninh Thuận, Bình Thuận ngày nay) bị thất thủ, vua Chăm cùng thần dân đã ùn ùn kéo lên vùng cao nguyên phía Nam Tây Nguyên và trú chân tại đó. Họ mang theo rất nhiều đồ vật quý hiếm bằng vàng, bạc và cả vũ khí chiến đấu.
Sau khi dựng các nhà tạm để đồ vật, họ đã giao lại cho người Churu bản địa và tiếp tục kéo đi đến một nơi nào đó mà đến nay không ai rõ. Những cổ vật đó được người Churu trân trọng, lưu giữ qua nhiều đời. Người Churu gọi các ngôi nhà tạm ấy là Bơ- Mung, nơi linh thiêng thờ cúng các vị thần và cả những cổ vật được coi như “tài sản” của thần.
Từ đó, những câu chuyện về kho báu của vua Chăm trên vùng cao nguyên phía Nam xuất hiện. Nhưng đến nay, những “kho báu” ấy đã biến mất mà không rõ nguyên nhân. Có giả thuyết cho rằng, người Churu đã giấu chúng ở một nơi nào đó hay đã bị cướp đi.
Lễ cúng vào đền Krayo. Ảnh: TG
Trao đổi về vấn đề này, bà Đoàn Bích Ngọ - Phó giám đốc Bảo tàng Lâm Đồng cho hay, chuyện kho báu vua Chăm trên đất Tây Nguyên đã được biết đến từ khá lâu. Năm 1992, bà cùng đoàn cán bộ của Bảo tàng tỉnh đã về những địa điểm được cho là có kho báu trên để khảo cứu, làm cơ sở đưa ra biện pháp trùng tu, phục dựng lại những Bơ - Mung truyền thống của người Churu.
Qua các nguồn sử liệu ghi chép trước đó và nghiên cứu thực địa cho thấy, truyền thuyết kho báu trong dân gian của người Chăm trên đất Churu là hoàn toàn có căn cứ. Theo sử liệu cũ thì vào những năm đầu của thế kỷ 20, các nhà khoa học Pháp đã cất công thực hiện nhiều cuộc điền dã và ghi chép rất tỉ mỉ về các ngôi đền này.
Đến giữa tháng 12/1957, người Việt Nam đầu tiên đến các ngôi đền với tư cách là nhà khoa học đi khảo cứu là ông Nghiêm Thẩm (1920-1982). Ông Nghiêm Thẩm là Chánh sự vụ của Viện Khảo cổ học thuộc chế độ Việt Nam Cộng Hòa. Ông là một nhà khoa học nổi tiếng về sử học và khảo cổ. Trong chuyến đi về tỉnh Tuyên Đức cũ, ông đã cùng cộng sự ghi chép rất tỷ mẫn về các tài sản, dựa trên nguồn sử liệu của các nhà khoa học thời Pháp để lại.
Kết quả nghiên cứu của ông Nghiêm Thẩm thấy, những ngôi đền có chứa bảo vật cổ được xác định cơ bản ở 3 địa điểm là: Làng Lơbui, đền Krayo và đền Sópmadronhay. Trong đó, ở làng Lơbui có tới 3 điểm cất giữ các báu vật của vua Chăm. Một nơi chứa các đồ vật quý, một nơi để đồ sứ và cụm để y phục. Tất cả những bảo vật đó được người Churu ở các làng trân trọng đặt trong các giỏ đan bằng tre, mây (tựa như chiếc gùi mang truyền thống) và để vào một nơi trân trọng của Bơ- Mung.
Ở ngôi đền chứa đồ sứ, đoàn nghiên cứu ghi nhận, có 4 cái bát bằng bạc, hai cái có chân, hai cái không có chân và nhiều bát nhỏ bằng đồng, ngà. Tất cả được đặt ở một cái hố đào sẵn, để trong góc của Bơ- Mung. Tại nơi cất giữ đồ quý có 2 cái vành mũ hoa văn rất cầu kỳ, một cái bằng bạc, một cái bằng vàng pha đồng. Còn địa điểm để quần áo, thực ra đó là những ngôi nhà trong làng nhưng phần nhiều bị mục nát.
Trên cơ sở ghi chép từ nguồn sử liệu, cùng những phân tích qua quan sát thực tiễn, đoàn nghiên cứu của ông Nghiêm Thẩm cho rằng, đó là những vật dụng chỉ dành riêng cho bậc quyền cao chức trọng, thuộc hàng vua quan, chức sắc người Chàm. Vì lẽ, không ngẫu nhiên mà những cổ vật này được người Churu thờ cúng trong các Bơ- Mung, nơi được coi là linh thiêng, chốn ngự trị của “thần linh” trong quan niệm của họ.
Giả thuyết về sự biến mất bí ẩn của những kho báu
Khi nhà khoa học E. Durand thăm viếng các Bơ- Mung trên vào năm 1903, ông có lược chép cơ bản về số cổ vật tại đền. Nửa thế kỷ sau, đoàn của ông Nghiêm Thẩm tới khảo sát và kiểm kê các báu vật đã so sánh đối chiếu với số liệu của E. Durand thì thấy có một số không khớp.
Trong khi E. Durand thống kê có 7 chiếc hộp K’lon bằng vàng và khoảng 60 đồ bạc thì trái lại, đoàn khảo cổ ông Nghiêm Thẩm thấy tới 20 hộp K’lon bằng vàng. Theo E. Durand thì có 8 giỏ tre đựng đồ vàng, bạc nhưng ông Nghiêm Thẩm thấy chỉ còn 6 giỏ.
Ngoài ra còn có 3 miếng vàng lá hình chữ nhật có chạm trổ hoa văn, trong đó có một miếng chạm trổ rất đẹp và tinh vi. Bên cạnh đó, có 56 vật dụng khác bằng kim khí quý giá (ông Nghiêm Thẩm không liệt kê đó là vật dụng gì) cùng 24 khẩu súng thần công dài và 1 khẩu thần công ngắn, kể cả súng hỏa mai (súng bắn cá nhân giống súng trường).
Ngoài các đồ kim khí kể trên còn có nhiều đồ vải vóc, gồm có triều phục Việt Nam và áo kiểu Chăm, màu lam đựng trong 3 chiếc rương gỗ. Những nhà khoa học cho rằng, có thể lúc này người Chăm đã chung sống với người đàng ngoài (người Kinh), khi bờ cõi nước Đại Việt không ngừng mở rộng dân di cư vào Nam.
Theo cáo của ông Nghiêm Thẩm tại kho tàng Sópmadronhay, các bảo vật ở đây gồm các loại cơ bản: Binh khí, tự khí (trong loại này có những đồ bằng vàng bạc có chạm trổ), y phục gồm đồ Chàm và triều phục của triều đình Việt Nam như đã mô tả trên.
Sau khi so sánh thực tế với tài liệu “Le tresor des Rois Cham” của E. Durand thì đoàn của ông Nghiêm Thẩm đã khẳng định, kho tàng này chính là kho tàng Lavan mà hai nhà bác học E. Durand và Mner đã viếng thăm hồi đầu thế kỷ. Nhưng những con số đối chiếu của đoàn khảo cổ của ông Nghiêm Thẩm thì có một số không khớp.
Súng hỏa mai sét nòng. Ảnh tư liệu Bảo tàng Lâm Đồng năm 1992
Và giả thuyết đưa ra rằng, các nhà khảo cổ người Pháp khi điền dã đã không khảo sát hết, chỉ nhìn những gì trực diện mà thôi. Vì thuở xưa, những người “mắt xanh, mũi lõ” được xem là những người lạ nên không được vào trong các Bơ- Mung.
Nguyên tắc của người Churu, muốn thăm đền và xem các vật báu trên, người ta phải sắm lễ vật rất hậu hĩnh. Lễ vật có thể là trâu, bò, lợn, gà...để xin “thần”, khi thần “ưng bụng” thì mới được vào đền. Tất nhiên, phải tùy người chứ không phải ai có lễ vật cũng được vào, nếu không có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Vì vậy, việc những người trông đền giấu cổ vật đi để khỏi bị mất là hoàn toàn có cơ sở. Cần nói thêm, giai đoạn đầu thế kỷ 20, vùng Tà In - Tà Năng là xứ sở khép kín, rừng thiêng nước độc, rất hiểm trở không có người lạ vào nên cổ vật được bảo quản gần như tuyệt đối. Và đây cũng có thể là nguyên nhân khiến những kho báu cổ này biến mất bí ẩn.
Từ cơ sở sử liệu trên có thể khẳng định, ở vùng đất Nam Tây Nguyên từng có những ngôi đền được xem là nơi gửi gắm báu vật của người Chăm. Nhưng đến nay, qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, những “kho báu” ấy đã hoàn toàn biến mất.
Trong những Bơ- Mung chỉ còn chứa một vài đồ vật như bát, đĩa bằng sứ, một vài khẩu súng hỏa mai ghỉ, sét mà thôi. Bà Ngọ cũng cho biết, sau này khi bảo tàng Lâm Đồng tìm lại nhằm mục đích phục dựng những Bơ- Mung thì những cổ vật ấy đã biến mất một cách bí ẩn.
Dấu tích của người Chăm qua ấn tín
Khi khảo cứu đền Sópmadronhay, đoàn cán bộ của ông Nghiêm Thẩm còn phát hiện có một số con dấu và triện khắc bằng chữ Hán; chia làm 2 loại. Loại thứ nhất là những con dấu thuộc về hành chính, thường dùng cuối đời Lê đầu đời Nguyễn như: Vi chấp bằng, trình, phó, phái, tạm.
Loại thứ hai là những con dấu có mang chức tước và tên của người được phép sử dụng con dấu đó như: Khâm sai chưởng cơ tín sự, Phan trân dinh cai, Cơ chiêu Nguyễn ân sự, Chiêu hầu Nguyễn tông chi chương, Coi sơ diệu thuận thành trấn Nguyễn hầu ấn sự, Bản trấn tiền thắng phiêu vương tử tín chương, Nguyễn Cân tin ký.
Điều này cho thấy, những đồ vật này có liên quan đến việc tổ chức chính quyền của người Chăm. Hay nói đúng hơn, đó là khi vương quốc Chăm thất thủ, họ đã mang tất cả những vật dụng, ấn tín biểu tượng của nhà nước cùng đồ vật quý lên vùng cao nguyên nhờ người Churu coi giữ.
Theo Gia đình và Xã hội
很赞哦!(9)
相关文章
- Tránh đạp nhầm chân ga với chân phanh, cần lưu ý gì khi lái xe?
- Nhận định, soi kèo Colon Santa Fe vs Lanus, 23h30 ngày 24/7
- Soi kèo, dự đoán Macao Tigres UANL vs Queretaro, 07h05 ngày 31/07
- Phân tích kèo hiệp 1 Đà Nẵng vs Nam Định, 17h00 ngày 29/07
- Hồng Hà Eco City
- Phân tích kèo hiệp 1 TP.HCM vs Hải Phòng, 19h15 ngày 29/7
- Nhận định, soi kèo Blackburn Rovers vs Portsmouth, 22h00 ngày 23/11: Hoa hồng khởi sắc
- Soi kèo góc Bồ Đào Nha vs Slovenia, 02h00 ngày 2/7: Cửa trên ‘lợi hại’
- Điều trị ung thư lưỡi bằng phương pháp nào?
- Phân tích kèo hiệp 1 Vancouver vs Portland Timbers, 9h07 ngày 11/9
热门文章
站长推荐
Ông Nguyễn Tấn Đức - GĐ Sở Y tế tỉnh Quảng Ngãi
Cụ thể, nữ hộ sinh Vân đã không thực hiện các bước trên, mà trực tiếp đến tủ thuốc cấp cứu của khoa để lấy thuốc cho bệnh nhân Tưởng dựa theo sổ viết tay của mình. Điều này đã dẫn đến sự nhầm lẫn về tên thuốc và tên bệnh nhân.
Hiện lãnh đạo Sở Y tế đã chỉ đạo bệnh viện chăm sóc đặc biệt cho bệnh nhân Tưởng. Đồng thời, đứng ra nhận trách nhiệm của ngành Y và xin lỗi gia đình người bệnh. Sở Y tế cũng yêu cầu lãnh đạo BV Sản - Nhi tỉnh xử lý nghiêm minh cá nhân sai phạm.
“Sau vụ việc này, chúng tôi yêu cầu BV Sản - Nhi tỉnh rà soát lại và phải thực hiện đúng tất cả các quy trình chuyên môn để tránh những tai biến tương tự”, ông Đức nói thêm.
Người mẹ mất con vì nữ hộ sinh cấp nhầm thuốc phá thai
Bị cấp nhầm thuốc dưỡng thai thành thuốc phá thai, một người mẹ tại Quảng Ngãi không giữ được con.
">Sản phụ mất con vì bị cấp nhầm thuốc: Nữ hộ sinh làm sai quy trình
Nhận định, soi kèo FC Cincinnati vs Inter Miami, 7h00 ngày 5/9
Nhận định, soi kèo Vancouver vs Austin, 6h00 ngày 5/9
Phân tích kèo hiệp 1 Toluca vs Puebla, 08h00 ngày 03/08
Cách thức hoạt động của sạc không dây
Đa số các thiết bị điện tử phổ biến nhất hiện nay — từ những chiếc điện thoại di động cao cấp đến tai nghe không dây — đều được trang bị tính năng sạc không dây. Apple, Samsung và LG đã triển khai tính năng này trên một loạt các dòng sản phẩm của họ.
Sạc không dây cho phép mọi người đặt thiết bị của họ trên một tấm đế được kết nối với nguồn điện nhà để sạc — hoàn toàn không cần đến cáp.
Hầu hết các bộ sạc không dây hiện đại đều sử dụng một nguyên lý có tên gọi là cảm ứng từ. Đây là quá trình biến đổi năng lượng từ trường của đế sạc thành năng lượng điện thông qua một cuộn dây bên trong thiết bị. Năng lượng này sau đó được sử dụng để sạc pin. Đây cũng là lý do tại sao ngày càng có nhiều thiết bị được trang bị vỏ ngoài làm bằng kính thay vì kim loại – bởi kính là vật liệu hỗ trợ cảm ứng từ tốt hơn.
Sạc không dây là một trong những hình thức sạc được chuẩn hoá toàn diện nhất. Không giống như những củ sạc có dây vốn thường có nhiều tiêu chuẩn cáp và đầu nối khác nhau cho các thiết bị của các hãng khác nhau, hầu hết các thiết bị sạc không dây đều sử dụng chuẩn Qi do Hiệp hội Năng lượng Không dây (WPC) thiết lập. Điều này có nghĩa là một đế sạc không dây tiêu chuẩn sẽ hỗ trợ cả hộp đựng tai nghe Apple AirPods lẫn điện thoại Samsung Galaxy Note cùng lúc.
Tăng tốc độ sạc không dây
Sạc nhanh hoạt động bằng cách tăng số watt (công suất) của nguồn điện được cấp cho pin điện thoại trong quá trình sạc. Tuy nhiên, điều này sẽ được thực hiện thông qua hai hướng. Các nhà sản xuất phải thiết kế các thiết bị của họ để chúng có thể nhận và xử lý dòng sạc nhanh. Ngoài ra, các nhà sản xuất phụ kiện cũng phải tăng cường công suất đầu ra của các sản phẩm sạc không dây của họ để có thể cải thiện tốc độ sạc.
Trước đây, sạc không dây thường có tốc độ chậm, cồng kềnh và ít linh hoạt về vị trí. Các phiên bản sạc không dây đầu tiên chỉ có thể sạc với công suất thấp hơn 5 watt, ít hơn đáng kể so với sạc có dây.
Giờ đây, các bộ sạc không dây thông thường sử dụng chuẩn Qi có thể sạc với công suất tới 15 watt đối với các thiết bị tương thích. Tốc độ sạc nhanh hơn này được gọi là Cấu hình nguồn mở rộng (EPP).
Sạc không dây sử dụng một phương pháp tương tự như sạc có dây để cung cấp năng lượng cho pin thiết bị. Chẳng hạn, ở giai đoạn đầu của quá trình sạc, bộ sạc sẽ cấp nguồn cho thiết bị ở tốc độ tối đa, sau đó giảm dần cho đến khi kết thúc chu kỳ sạc.
Quy trình hoạt động của sạc nhanh không dây như sau:
- Phát hiện:
Bộ sạc không dây sẽ kiểm tra và phát hiện xem có thiết bị nào tương thích với chuẩn Qi đang được đặt vào hay không.
- Cấp nguồn với công suất cao nhất:
Nếu thiết bị nhận được trang bị phiên bản Qi mới nhất, thiết bị sẽ nhận được dòng điện sạc với công suất tối đa 15 watt từ bộ sạc không dây tương thích.
- Phát hiện quá nhiệt:
Cục sạc không dây sẽ thực hiện kiểm tra nhiệt độ liên tục để phát hiện xem thiết bị nhận có đang bị nóng lên hay không. Nếu có, cục sạc sẽ giảm công suất dòng điện sạc.
- Hoàn thành:
Khi pin trong thiết bị nhận đã đầy, đế sạc Qi sẽ ngừng sạc thiết bị.
Quá trình này đảm bảo an toàn cho các thiết bị của bạn và ngăn chúng bị quá nhiệt hoặc hỏng pin. Điều này cũng đảm bảo pin của thiết bị sẽ không bị sạc quá mức cần thiết, vì vậy bạn có thể an tâm để điện thoại của mình trên đế sạc qua đêm.
Các tiêu chuẩn sạc không dây tùy biến
Tiêu chuẩn Qi cơ bản được cập nhật lần cuối vào năm 2015, bổ sung công nghệ EPP và cải thiện độ nhạy với nhiệt. Kể từ đó, tiêu chuẩn công nghệ EPP Power Class 0 được phát hành, cho phép các bộ sạc không dây cung cấp công suất sạc lên đến 30 watt, tùy thuộc vào mức độ tương thích của thiết bị được sạc.
Mặc dù tốc độ sạc này chưa được chuẩn hóa trên toàn thế giới, nhưng nhiều nhà sản xuất đã triển khai các phiên bản sửa đổi của tiêu chuẩn Qi EPP, cho phép mang lại tốc độ cao hơn. Chẳng hạn, một trong số những công ty như vậy là OnePlus – công ty này đã phát hành bộ sạc không dây với công suất 30 watt tương thích với dòng điện thoại flagship OnePlus 8 Pro. Công ty tuyên bố đế sạc này có thể hỗ trợ sạc 50% pin thiết bị chỉ trong 29 phút.
Đế sạc cũng được tích hợp quạt tản nhiệt, cho phép tăng tốc độ sạc cao hơn mà vẫn bảo vệ chống quá áp và quá dòng. Tuy nhiên, đế sạc này chỉ tương thích với một số thiết bị OnePlus cụ thể. Các công ty khác, như Xiaomi, cũng đã ra mắt các bộ sạc không dây Qi công suất 30 watt.
Tương lai của sạc không dây
Sạc không dây sẽ tiếp tục được cải thiện về tốc độ. WPC đã tiết lộ kế hoạch tiếp theo về tiêu chuẩn sạc không dây công suất lên đến 60 watt. Tốc độ này có thể tương đương, hoặc thậm chí cao hơn tốc độ của các bộ sạc có dây của nhiều nhà sản xuất hiện nay.
Bên cạnh việc các bộ sạc không dây tiếp tục được gia tăng về công suất dòng sạc, trong tương lai, nhiều khả năng chúng cũng sẽ được cải thiện về độ tương thích, cho phép sạc nhiều loại thiết bị hơn. Bên cạnh việc tăng tốc độ sạc điện thoại di động, điều này có nghĩa các thiết bị điện tử có pin dung lượng lớn hơn nhiều, chẳng hạn như máy tính xách tay, có thể cũng sẽ tương thích với Qi trong tương lai.
(Theo VnReview, Howtogeek)
Công nghệ sạc siêu tốc: Không nhanh và tốt như bạn nghĩ
Sạc siêu tốc hay sạc nhanh không gây hại đến điện thoại, nhưng nó không hoàn toàn tốt như bạn nghĩ.
">Các đế sạc nhanh không dây hoạt động như thế nào?
Nhận định, soi kèo Dewa United vs Bali United, 19h00 ngày 23/11: Nỗi đau kéo dài
Nhận định, soi kèo Huracan vs Defensa y Justicia, 23h30 ngày 18/7
Nhận định, soi kèo Orlando vs Columbus Crew, 6h37 ngày 5/9